عقـــــل بنـــموده بـــه دانشـــــــکده ي خـــاطــر تـــو ــ راي هـــاي هــــمه را فـــکر صـــواب انــدازی (والــه هروی)

چهارشنبه، خرداد ۳۱، ۱۳۹۱

جایگاه حیوانات در حیات بشر


جایگاه حیوانات درحیات بشر
بهتر است  این بحث  را در دو بخش مطالعه نمایم :
الف:  حیوان درخدمت انسان
     بررسی دوره هاي مختلف تاریخ حیات بشرنشان می دهد که حیوانات نقش نهايت ارزنده دربهبود و رونق زندگی انسان در زمین ایفا کرده اند. دلیل اینکه چرا حیوان بزرگ جثه ازانسان کوچک اندام فرمان مي گیرد، روشن است.  ازآنجایی که تلاش برای بدست آوردن غذا و رسیدن به آسایش از بزرگترین دغدغه هاي انسان است. همیشه درجواب به این خواست ها حیوانات ازجان مایه گذاشته اند. اما نهايت طمع و برتری طلبی انسان و بهره کشی بی رویه ازحیوانات، درمواردی نسل برخی حیوانات زمین را به مرزنابودی کشانده است.
به جزعده ای معدود که خود را گیاهخوارعنوان می کنند، فرآورده هاي حیوانی ازخوشآیند ترین غذاها برای مالکان زمین می باشد. پس ازاستفاده غذایی گرفته تا کارکشیدن، موارد تجربی، مقاصد تفریحی، زینتی، و... خلاصه ازهیچ گونه بهره کشی از حیوان دریغ  نشده است. همه این ها نشان دهندۀ  نقش و اهمیت حیوانات درزندگی ما انسان ها می باشد



  انسان با استفاده ازحیوانات زندگی را برای خود راحت و راحت ترساخته است.

درصد سال اخیرکه انسان انقلاب تمدن وخلاقیت را درکرۀ خاکی شدت بخشید، رابطه انسان با حیوان واهمیت این رابطه شکل تازه یی یافت وچه بسا مستحکم ترازگذشته شد.
همان گونه که نیازبه همزیستی وحفظ تعادل میان تمام انواع موجودات زنده زمین ازجمله گیاها و موجودات ذره بینی، ازضرورت هاي اساسی تداوم حیات به حساب میآید، حالا کم وبیش نقش و اهمیت گونه هاي مختلف حیوانات درزندگی  مالکان زمین به شیوۀ علمی آن برملا شده است.
حالا دانشمندان به این باورمشترک رسیده اند، که حیوانات نه تنها برای تولید غذا واستفاده فیزیکیو تفریحی خلق شده اند، بلکه  نقش نهايت مهم واساسی درتامین تعادل حیات درروی زمین را نیز برعهده دارند. دراین میان جایگاه برخی از این مخلوقات درتداوم و شکل گیری شیوه هاي زندگی بهتر برای انسان، منحیث مخلوق برتر، نهايت حیاتی بوده است.


      درادوار مختلف تاریخ، این گنجینه های متحرک دور و نزدیک با کدخدای زمین حیات به سر برده اند و درتغییرنحوۀ زندگی انسان، نقش نهایت اساسی داشته اند.

       یافته هاي علمی اخیر نشان میدهد که برای تآمین تعادل چرخه حیات و تداوم آن درزمین نیازاست تا به همۀ موجودات زنده سهم بسنده ازمنابع زمین فراهم شود، وهم نباید ازمنابع حیات محور زمین ازجمله حیوانات و سایرموجودات زنده استفاده  بی رویه صورت گیرد.
همچنان برای تأمین تعادل وپایداری بهترحیات، علاوه بر آنکه به تمام موجودات سهم مساوی از زندگی تأمین می شود، همزمان نیازاست تا گونه هاي درحال انقراض نیزحفظ ومراقبت شونداین درحالیست که شاید همه روزه ده ها گونه ازملیونها نوع مختلف موجودات زنده، قبل از آنکه شناسایی شده باشند، منقرض می شوند.
 با اینکه ازموجودات مختلف مزایایی سرشارنصیب انسان می شود،  ولی بیشترین وزنهء بهره گیری را حیوانات فقاریه به دوش می کشند. چنانچه درطول تاریخ این گروه (حیوانات فارمی) منحیث گنجینه هاي متحرک  دور و نزدیک با کدخدای زمین (انسان) حیات بسر برده اند و درتغییر نحوۀ زندگی انسان، نقش اساسی ایفا کرده اند.

اضرار همزیستی با حیوانات

هم وزن پیمانه سرشارثمربخشی حیوان برای انسان، ضررهاي جبران نا پذیری نیز ازسوی حیوانات همیشه صحت وسلامت انسان رابه مبارزه طلبیده است.  گاهی حتی شیوع امراض حیوانی جان ملیون ها انسان را تهدید به مرگ نموده است. همین حالا بیماری هاي مدهش چون ایدز، انفوانزا، توبرکلوز، بوسلوز، هاری و ده ها بیماری دیگر که همه ساله جان ملیون ها انسان را می گیرند، خود از بزرگترین چالش هاي معاصر در راه تداوم حیات انسان در زمین به حساب می آیند، و همه منشاء حیوانی دارند.
با آن هم خوشبختانه انسان جستجوگر و خلاق بیکارنه نشسته و با تلاش شبانه روزی به اکثر تهدیدها  و خطرهاي ناشی از امراض حیوانی نتنها که پی برده بلکه ازتمام یافته هاي علمی تجربی و دانسته هاي عقلانی در این عرصه  برای بلند بردن سطح دانش و بهبود سلامت همنوعان خود بالا ترین حد استفاده را کرده است.
 بازهم آنچه از وسعت خلقت اوتعالی درحد فهم ماست، بعید نیست که همۀ یافته هاي علمی تجربی انسان تا امروزهمچو قطرۀ یی آب دریا برابربا بحرنا پیدا بیش نباشد.
 با آنکه هرروزتهدیدهاي گوناگون ازجمله جنگ، آفات طبعی، امراض، وغیره حیات بشر را به چالش می گیرند، بازهم نسل انسان ارقام گذشته را پشت سرگذاشته  و هر از چند سال یکبار ریکارد تازه یی به ثبت می رساند. دراخرین گزارش، سازمان ملل که در اواخرسال 2011  خبر از رقم زدیک به هفت ملیاردی نفوس انسان در زمین داد.
با توجه به ازدیاد روز افزون جمعیت انسان ها و درگیرودار بازشناخت و مهارسایر چالشهاي  فراراه  تداوم حیات بشر، ازجمله مهمترین آنها یعنی تهدید کمبود غذا و درقدم دوم ترس ازگسترش امراض همه گیر بوسیله آب وغذای آلوده، توجه به تولید غذا یی کافی  و درعین حال سالم و صحی را درصدرتکاپوهاي بشرقرارداده است.
 
به این منظور درکنار رشد تولیدی منابع زراعتی منحیث منبع اصلی غذا برای انسان، اینک تلاش ها برای انکشاف منابع غذایی با استفاده ازگونه هاي حیوانی و دریایی، منحیث بهترین انتخاب ها برای  تأمین پروتین مورد نیاز انسان، بیشتراز پیش مطرح شده است. هرچندکه تأمین کننده اصلی غذا برای انسان منابع زراعتی است، اما هیچگاه  محصول زراعتی نتوانسته است  ریکارد ارزش بلند غذایی فرآورده هاي حیوانی و دریایی را بشکند. ازسوی هم نسبت به منابع غذایی زراعتی، فرآورده هاي حیوانی و دریایی درمدت زمان کمتر به دست و دهن می رسند.  اما درهمه حال تهدید ها و خطرات بلقوۀ صحی بویژه ازجهت آلودگی محصولات حیوانی مثل کابوس تلخ حیات انسان در زمین همیشه پا برجاست.
 
اما خوشبحتانه دانشمندان با استفاده ازمدل هاي حیوانی همه روزه  بر ندانسته های بیشتر پی می برند و همچنان سطح فهم بشر روی محور زندگی بهتردر زمین همچنان افزایش می یابد. چنان چه درپیوند با منافع بهداشت انسان، سالیانه جان ملیونها حیوان، پرنده وسایر زنده جان ها در آزمایشگاه هاي طبی فدای آزمایش هاي می شود، که ممکن برای مهارچالش هاي صحی و تداوم حیات ما انسانها درزمین مفید باشد. ازگذشته هاي دور تا حال همیشه محققان علوم طبی در نزدیک به کل تحقیقات وتجربیات علمی طبی ازمدلهاي حیوانی استفاده کرده اند.  این خود نیز بزرگترین نحوۀ بهره کشی ازحیوان، به شمار می رود. زد و بند انسان وحیوان  ازعصرشکارتا اهلی ساختن و پرورش بومی حیوانات تا حال ادامه داشته و هرآنچه دل ما انسان ها خواسته روی حیوانات انجام داده ایم، وبه یقین که درآینده هم دریغ نخواهیم داشت.
ب : انسان در خدمت حیوان 
 هرآنچه درفوق گفتیم ممکن نشان دهد که ما انسانها منحیث مخلوق برترچقدرمنفعت طلب هستیم. ولی همیشه اینطورهم نیست،  زیرا درخیلی موارد، حیوانات ازشراکت درمالکیت زمین ومنابع آن، نسبت به خیلی از ما انسانها سود بیشتر برده اند.
گذشته ازفداکاری ها وحیف ومیل شدن حیوانات توسط ما انسان ها، بیائید کمی هم رخ دیگرموضوع، یعنی نازونعمت هاي که از سوی انسان عاید حیوانات می شود، یاد آورشویم.




با وصف تمام آسیب هاي که ازدست ما آدم ها به حیوانات می رسد، ومتأسفانه هنوزهم به سبب عدم آگهی ودانش کافی، برخی ازانسانها درمقابل حیوانات از ترحم و مروت انسانی کمترکارمی گیرندبا این همه، سالیانه جان ملیونها حیوان بوسیله انسان ها در سراسر کره آبی نجات داده می شود.
هرسال بیش ازده ها گونۀ درحال انقراض حیوانات حفظ ومراقبت شده و بعد ازتکثیر دوباره به طبیعت آزاد برگردانده می شوند.
گذشته ازتلاشها درحفظ وتکثیرحیات وحش، درمحدوده ی همزیستی باحیوانات، بویژه گونه هاي که درمجاورت با انسان زندگی دارند، درخیلی موارد بخت و اقبال حتی نسبت به همنوعان ما بیشتر به روی حیوانات می خندد.
برخلاف برخی ازکشورهاي به اصطلاح جهان سوم، درخیلی از کشورهاي مترقی حیوانات از تمام حقوق و امتیازات حیوانی خود برخردارمی باشند. بازحالا که رفته رفته زندگی انسانها عصری و ماشینی شده و زندگی یک نواخت دراینگونه شرایط برای اکثریت آدم ها تکراری وملال آور شده است؛ وحالا که فشار کارو سایرمشغله هاي زندگی عواطف و مراوده انسانی را تحت تاثیرقرارداده، بخت بیشتربا حیوانات یارشده است. چنانچه انسان خسته از تلاش و زندگی ماشینی و یکنواخت، درساعات فراغت ازکار،  حیوان را منحیث بهترین همدم خویش برمی گزیند.
     عشق به حیوان تنها درعصرحاضر خلاصه  نمی شود و یا تنها  ویژه ساکنان دنیای مدرن خلاصه نیست. بلکه این میراث کهن اولاد آدم است و همیشه انسان ها درهرعصر و زمان به نحوی شوق حیوانات را درسر داشته و ازگذشته هاي دور درصد قریب به کل انسانها دل خوشی وحتی آرامش خود را با حیوانات شان می یافتند. چنانچه خیلی ازادیان نیز برای حیوانات مختلف ارزش ومقام هاي تعین کرده اند. اما درعصرحاضرگراف علاقه به حیوان میان ساکنان شهرهاي بزرگ دنیا، طور قابل ملاحظۀ آن بالا رفته است.


درعصرحاضردرمیان گونه هاي حیوانی که درآسایش تام زندگی می کنند، بیشتر ازهمه بخت سگ وگربه ها بیشتر بیدارشده است. طبق ارقام  وبسایت هاي غیر رسمی امریکا و انگلستان، بین سال هاي 2011 تا 2012 تنها در ایالات متحده امریکا 78.2 ملیون سگ خانگی و 82 ملیون  پشک خانگی  ثبت نام شده اند. این ارقام درسال2011  درانگلستان، اضافه تراز شانزده ملیون سگ و پشک خانگی را نشان میدهد.  با اضافه به ارقام فوق، ده ها گونۀ دیگر از حیوانات مختلف و پرنده هاي زینتی نیز با انسان ها زیر یک سقف زندگی می کنند،  و چه بسا که دریک بسترمی خوابند .

با توجه به ارقام فوق و درمقایسه با تعداد کشورهاي جهان،  بعید نیست که اگرتعداد حیواناتی که درآسایش تمام درکنار انسان ها زندگی می کنند از تعداد آنعده انسان هاي که در زجر و فلاکت در روی زمین زندگی می کنند، بیشتر باشد .
جالب تراینکه درعصرحاضرآنعده انسان هاي که درگذشته هاي نه چندان دور منحیث عنعنه غذایی ازگوشت سگ و گربه تغذیه می کردند، حالا حتی از اعتراف به این عمل خود داری وحتی ازپرداختن به این موضوع خوداری می کنند. دربرخی ازکشورها که هنوزهم این عنعنه غذایی وجود دارد، مخفیانه انجام میشود. زیرا حالا با پیروی از پدیدۀ به اصطلاح زندگی مدرن، خیلی ها خود را ازدل باختگان حقیقی این دو حیوان می دانند.

    درنهايت آنعده انسان هاي که بیشتر به ماشین هاي در قالب انسان شباهت دارند، ساعت ها کارشاقه در روز را به امید لحظه یی همدم شدن با حیوان خانگی شان تحمل میکنند. حتی خیلی ها نام خانوادگی خود را رسمآ به حیوان خود داده اند  و برخی هم حیوان خانگی خود را درسهمی ازمیراث خود رسمآ شریک ساخته اند.
ازهمه جالب تر چیزی که اگر صد سال قبل مطرح می شد، شاید ازخنده آورترین حرفها می بود، اینکه حالا قوانین کشورها هم رای خود را برخلاف انسان به حیواناتی که مظلوم واقع  شده اند می دهد. زیاد هستند آن تعداد انسان هاي که درمقابل زیر پا گذاشتن حقوق ویا شکنجه نمودن حیوانات، سال هاي شیرین عمرخود را پشت میله هاي زندان سپری می کنند. اما هنوزهم دربعضی ازکشورها کم نیستند  انسانهاي که با این همه بند و تبصره و قانون درباب حقوق حیوانات سروکار ندارند ومثل اجداد شان، هرچه ضمیر شان هدایت دهد درمقابل حیوان خود انجام می دهند و ازکس باکی هم ندارند.
 با اینهم درمیان روستا نشینان عشق به حیوان به همان شدت اولی آن  پا برجاست  وهمه گونه هاي حیوانات اهلی جایگاه خود را حفظ کرده و عاشقان تمام عیار انوع مختلف حیوانات در روستا ها فراوان اند. چنانکه درکنار شوق نگهداری حیوانات تولیدی،  خیلی ها سگ، گربه  و مرغ  و تعدادی هم معشوق بزرگتر چون اسب  ، شتر  و گاو را انتخاب می کنند.
حال که بنحوی برای تدوام و سمت و سو دادن حیات شان   انسانها در سیاره آبی نیاز به حیوان دارند و برخی ها هم براستی که عطش عشق حیوان سراسر وجود شان را فرا گرفته است. نکته ی که نیاز به اندیشه بشتر دارد، چون وچراهاي عشق بی پایان انسان به حیوان می باشد. اینکه ازمیان این همه سهولت و امکانات مدرن، چرا انسان امروزی بازهم حیوان را بهترین انتخاب می داند؟ 
 پاسخ این پرسش راهریک ازدل باختگان حیوانات بگونه ی می دهند

عبدالقدیر قدیس
3 جدی  1390


هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

dr_qadis@yahoo.com
---------------------------------------------------------------------------------------------------